Vulkanen


Een vulkaan is een opening in de aardkorst waar hete vloeibare gesteente van diep in de aarde, magma genaamd, naar de oppervlakte uitbarst.

Magma en Lava

Wanneer gesteente onder het aardoppervlak erg heet wordt, wordt het gesmolten of vloeibaar. Hoewel het nog steeds onder het oppervlak ligt, wordt het magma genoemd. Zodra het magma door een vulkaan naar de oppervlakte komt, wordt het lava genoemd. Hoe heter en dunner de lava is, hoe verder hij zal stromen. Lava kan erg heet zijn, soms wel 1000 graden C.

Uiteindelijk zal lava op het oppervlak stoppen met stromen en afkoelen en verharden tot rotsen. Rotsen gevormd door lavakoeling worden stollingsgesteenten genoemd. Enkele voorbeelden van stollingsgesteenten zijn basalt en graniet.

Activiteit

Een vulkaan kan actief, slapend of uitgestorven zijn. Een actieve vulkaan is er een die onlangs is uitgebarsten of momenteel aan het uitbarsten is. Een slapende vulkaan is er een die al heel lang niet is uitgebarsten, maar het potentieel heeft om nog steeds uit te barsten. Een uitgedoofde vulkaan is er een waarvan wetenschappers denken dat die nooit meer zal uitbarsten.


Vulkaanuitbarsting met gigantische aswolk

Explosieve vulkanen

Sommige soorten vulkanen sijpelen in de loop van de tijd gewoon lava uit. Dit is over het algemeen wanneer de lava dun is. Andere vulkanen hebben dikkere lava die de opening van de vulkaan kan verstoppen. Wanneer dit gebeurt, kan gedurende een lange periode druk worden opgebouwd. Als de druk hoog genoeg wordt, kan de vulkaan uitbarsten met een enorme explosie. Uit de vulkaan kunnen enorme hoeveelheden lava en as spuwen.

Soorten vulkanen

We beschouwen vulkanen meestal als hoge bergen in de vorm van een kegel, maar er zijn verschillende soorten vulkanen:

Sintelkegels - Dit zijn vulkanen die zijn gevormd uit deeltjes en klodders lava die uit een enkele opening aan de bovenkant worden uitgeworpen. Ze worden over het algemeen niet groter dan ongeveer 300 meter.

Samengestelde vulkanen - Deze vulkanen hebben ook de vorm van een kegel, maar zijn gedurende vele jaren gevormd uit lagen lava. Ze kunnen vanaf hun basis uitgroeien tot enorme bergen van meer dan 8000 voet.

Bescherm vulkanen - Ze vormen zich uit brede dunne lagen lava die uiteindelijk de vorm van een schild krijgen.

Lava koepels - Deze vulkanen worden gevormd door dikke lava die rond de opening verhardt. Ze kunnen zich soms vormen in andere soorten vulkanen.


Vulkaanwolk gezien vanaf een satelliet
Interessante feiten over vulkanen
  • De hoogste vulkaan die we kennen in het zonnestelsel bevindt zich op Mars. Het heet Olympus Mons en is 27 kilometer lang.
  • Een grote vulkaanuitbarsting kan een heel bos vernietigen.
  • De grootste vulkaan op aarde is Mauna Loa op het Hawaii Big Island. De hoogste is Mauna Kea die er pal naast staat.
  • De aswolk van vulkanen kan gevaarlijk zijn. Het kan schadelijk zijn voor mensen om te ademen en het kan moeilijk zijn voor vliegtuigen om erdoorheen te vliegen. Een grote aswolk van Eyjafjallajokull, een vulkaan in IJsland, heeft in 2010 de meeste luchthavens in Europa voor meerdere dagen gesloten.
  • Er zijn over het algemeen ongeveer 20 vulkanen die op een bepaald moment in de wereld uitbarsten.